Bụi mịn là gì và ảnh hưởng thế nào đến sức khỏe?

Bụi mịn hay là những hạt bụi cực nhỏ, không thể nhìn thấy bằng mắt thường, nhưng lại ẩn chứa nguy cơ gây hại nghiêm trọng cho sức khỏe con người. Vậy bụi mịn là gì? Ảnh hưởng đến sức khỏe chúng ta thế nào? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về những thông tin trên.

1. Thế nào là bụi mịn?

Bụi mịn (PM - Particulate matter) là những hạt cực nhỏ, có thể là vô cơ hoặc hữu cơ, lơ lửng trong không khí dưới dạng rắn hoặc lỏng. [1]
Các loại bụi mịn bao gồm: [2]

• PM10: Các hạt có đường kính nhỏ hơn 10 micromet.
• PM2.5: Các hạt có đường kính nhỏ hơn 2.5 micromet.
• PM1: Các hạt có đường kính nhỏ hơn 1 micromet.
• PM0.1: Các hạt có đường kính nhỏ hơn 0.1 micromet.
  Những hạt bụi này nhỏ đến mức không thể thấy bằng mắt thường. Để hình dung, một sợi tóc người có đường kính khoảng 70 micromet (PM70), trong khi các hạt bụi mịn lớn nhất chỉ bằng khoảng 1/7 kích thước của sợi tóc đó. [1]
  Về mặt hóa học, bụi mịn có nhiều thành phần khác nhau như: Kim loại nặng (ví dụ: Asen, chì, niken), nước, cacbon, muối, axit và các chất hữu cơ khác, thường là sản phẩm của các quá trình đốt cháy không hoàn toàn. Những thành phần này làm bụi mịn trở nên nguy hiểm cho sức khỏe. Hít phải bụi mịn trong thời gian dài có thể gây ra các vấn đề về hô hấp và tim mạch. [2]

Bụi mịn là sản phẩm của các quá trình đốt cháy không hoàn toàn

2. Nguyên nhân tạo nên bụi mịn

Bụi mịn được hình thành từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm: [1][2][3]

Hậu quả của cháy rừng

Cháy rừng là một trong những nguyên nhân chính gây ra bụi mịn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người và môi trường. Khi xảy ra cháy rừng, lượng lớn cây cối, thực vật và các chất hữu cơ bị đốt cháy, tạo ra khói và tro bụi.
Những hạt bụi mịn này, thường nhỏ hơn 2,5 micromet (PM2.5), có thể bay xa hàng trăm kilomet và xâm nhập vào không khí. Khi hít phải, các hạt bụi mịn có thể gây ra các vấn đề về hô hấp, tim mạch và gây ra các vấn đề nghiêm trọng hơn cho những người đã mắc bệnh mạn tính hen suyễn, viêm phế quản.
Hơn nữa, bụi mịn từ cháy rừng cũng có thể làm ô nhiễm nguồn nước và đất, ảnh hưởng đến hệ sinh thái và chất lượng cuộc sống của con người.

Hậu quả cháy rừng là một trong những nguyên nhân chính gây ra bụi mịn

Thời điểm giao mùa

Khi thời tiết chuyển mùa, nhiệt độ và độ ẩm thay đổi đột ngột, tạo ra sự chênh lệch áp suất khí quyển. Điều này dẫn đến gió mạnh và xoáy bụi, làm bụi mịn dễ dàng lơ lửng trong không khí. Hơn nữa, đất khô nứt nẻ do nắng nóng và gió mạnh cũng góp phần làm tăng lượng bụi mịn trong không khí.

Thời tiết chuyển mùa, nhiệt độ và độ ẩm thay đổi đột ngột có thể tạo ra bụi mịn

Bụi thiên nhiên

Nguồn gốc của bụi thiên nhiên rất đa dạng bao gồm đất, cát, phấn hoa, nấm mốc, tro núi lửa, muối biển và các chất hữu cơ phân hủy từ thực vật. Các tác động tự nhiên như: Gió, bão, động đất, hoạt động núi lửa có thể đẩy bụi thiên nhiên vào không khí, gây ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người.

Bụi mịn từ nguồn gốc thiên nhiên thường có kích thước nhỏ hơn 2.5 micromet (PM2.5), dễ dàng xâm nhập vào đường hô hấp và gây ra các vấn đề về hô hấp, tim mạch, các bệnh mạn tính khác.

Gió, bão có thể đẩy bụi thiên nhiên vào không khí, gây ô nhiễm môi trường

Xả thải

Hoạt động của con người cũng là nguyên nhân chính gây ra bụi mịn. Khói thải từ động cơ phương tiện giao thông, khói bụi từ các nhà máy sản xuất, các công trường xây dựng, hoạt động đốt rác thải sinh hoạt đều là những nguồn thải lớn gây ô nhiễm không khí và bụi mịn. Các hoạt động này giải phóng ra không khí một lượng lớn các hạt bụi siêu nhỏ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người và môi trường.

Khói bụi từ nhà máy là nguồn thải lớn gây ô nhiễm không khí và bụi mịn

3. Tác hại của bụi mịn đến sức khỏe

Bụi mịn có thể xâm nhập sâu vào hệ hô hấp và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Dưới đây là một số tác hại chính của bụi mịn: [1][2]

Ảnh hưởng đến hệ thống hô hấp

Bụi mịn là mối nguy hại tiềm ẩn đối với hệ hô hấp, đặc biệt là gây viêm mũi dị ứng. Khi hít phải, các hạt bụi mịn nhỏ bé dễ dàng xâm nhập vào đường hô hấp, kích thích niêm mạc mũi gây viêm, sưng, ngứa ngáy và chảy nước mũi.

Viêm mũi dị ứng do bụi mịn có thể trở thành bệnh mạn tính, gây khó thở, nghẹt mũi, đau đầu và ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Tiếp xúc thường xuyên với bụi mịn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh hô hấp như hen suyễn, viêm phổi và ung thư phổi.

Để giảm triệu chứng viêm mũi dị ứng, người bệnh nên cân nhắc sử dụng sản phẩm Telfor của DHG Pharma. Telfor giúp điều trị giảm các triệu chứng nghẹt mũi, khó thở và đau đầu hiệu quả.

Sản phẩm Telfor của DHG Pharma giúp điều trị viêm mũi dị ứng hiệu quả

Các bệnh về tim

Khi hít phải bụi mịn, các hạt siêu nhỏ này có thể xâm nhập vào máu, gây viêm nhiễm và làm tổn thương mạch máu. Tiếp xúc lâu dài với bụi mịn có thể dẫn đến các bệnh lý về tim mạch như: Cao huyết áp, xơ vữa động mạch, suy tim và tăng nguy cơ bị đột quỵ. Những người sống ở khu vực ô nhiễm không khí cao cần đặc biệt chú ý và có biện pháp bảo vệ sức khỏe để giảm thiểu rủi ro từ bụi mịn.

Tiếp xúc lâu dài với bụi mịn có thể dẫn đến các bệnh lý về tim mạch

Ảnh hưởng đến tâm lý

Bụi mịn không chỉ gây hại cho sức khỏe thể chất mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tâm lý. Khi hít thở không khí ô nhiễm chứa bụi mịn, cơ thể có thể bị stress, lo lắng, trầm cảm và thậm chí rối loạn tâm thần. Những hạt bụi nhỏ này xâm nhập vào phổi, gây viêm nhiễm và giảm lượng oxy cung cấp cho não, dẫn đến suy giảm chức năng nhận thức. Điều này khiến chúng ta khó tập trung, mất ngủ, dễ cáu gắt và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tâm thần.

Bụi mịn còn gây hại ảnh hưởng đến sức khỏe tâm lý con người

Ảnh hưởng đến não

Tác hại của bụi mịn không chỉ dừng lại ở việc gây ra các vấn đề về hô hấp mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng của não bộ. Khi bụi mịn xâm nhập vào cơ thể, chúng có thể đi vào tuần hoàn máu và cuối cùng đến não thông qua hàng rào máu não. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng sự tiếp xúc lâu dài với bụi mịn có thể dẫn đến tình trạng viêm mạn tính trong não, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh thần kinh như Alzheimer và Parkinson.

4. Chủ động phòng chống bụi mịn

Để chủ động phòng chống bụi mịn và giảm thiểu ảnh hưởng của nó đến sức khỏe, có thể thực hiện một số biện pháp sau: [1][2][3]

Đeo khẩu trang

Đeo khẩu trang là một biện pháp hiệu quả để phòng chống bụi mịn, đặc biệt trong môi trường ô nhiễm. Khẩu trang, đặc biệt là những loại có khả năng lọc bụi mịn, giúp ngăn chặn các hạt bụi này không xâm nhập vào cơ thể qua đường miệng và mũi. Việc đeo khẩu trang đúng cách, thường xuyên, đặc biệt khi hoạt động ngoài trời, giúp bảo vệ sức khỏe, hạn chế nguy cơ mắc các bệnh về hô hấp do bụi mịn gây ra.

Đeo khẩu trang là một biện pháp hiệu quả để phòng chống bụi mịn

Sử dụng máy lọc không khí

Máy lọc không khí là một giải pháp hiệu quả để loại bỏ bụi mịn trong không gian sống. Với hệ thống lọc đa tầng, máy lọc không khí có khả năng loại bỏ bụi mịn và các chất ô nhiễm khác như: Phấn hoa, nấm mốc, lông thú, giúp cải thiện chất lượng không khí trong nhà. Sử dụng máy lọc không khí thường xuyên mang lại môi trường sống trong lành và bảo vệ sức khỏe cho gia đình.

Máy lọc không khí là một giải pháp hiệu quả để loại bỏ bụi mịn

Bổ sung dinh dưỡng

Bổ sung dinh dưỡng là yếu tố quan trọng để tăng cường sức đề kháng và bảo vệ cơ thể khỏi tác hại của bụi mịn. Nên ưu tiên thực phẩm giàu vitamin C, E, A, kẽm và selen, vì chúng giúp tăng cường hệ miễn dịch, chống oxy hóa và bảo vệ phổi. Các loại rau củ quả có màu sắc sặc sỡ, trái cây họ cam quýt, cá biển, ngũ cốc nguyên hạt và các loại hạt là nguồn cung cấp dồi dào các dưỡng chất cần thiết.
Bên cạnh đó, uống đủ nước cũng là cách giúp cơ thể đào thải độc tố, hạn chế tác động tiêu cực của bụi mịn.

Bổ sung dinh dưỡng tăng cường sức đề kháng và bảo vệ cơ thể khỏi tác hại bụi mịn

Trong trường hợp bụi mịn gây viêm mũi dị ứng, người bệnh có thể tham khảo sử dụng Telfor của Công ty DHG Pharma là một lựa chọn hỗ trợ điều trị hiệu quả theo sự chỉ định của bác sĩ.

Sản phẩm Telfor giúp hỗ trợ điều trị tình trạng viêm mũi dị ứng

Với 3 dòng sản phẩm Telfor 60, Telfor 120 và Telfor 180, Telfor mang đến giải pháp tối ưu cho người bệnh dị ứng. Thành phần hoạt chất fexofenadin, một chất kháng histamin thế hệ mới, tác động chọn lọc và hiệu quả trên thụ thể H1 ngoại vi, nhanh chóng kiểm soát các triệu chứng dị ứng như: Hắt hơi, chảy nước mũi, ngứa mũi, mắt đỏ, ngứa và nổi mẩn đỏ. [4]

Đặc biệt, Telfor 120 và Telfor 180 đã được chứng nhận tương đương sinh học với thuốc gốc, đảm bảo hiệu quả điều trị tương đương, mang đến sự an tâm tuyệt đối cho người tiêu dùng. Telfor không gây buồn ngủ hay ảnh hưởng đến thần kinh trung ương, tác dụng kéo dài 24 giờ, giúp bạn tự tin và thoải mái suốt cả ngày. [4]

Hãy lựa chọn Telfor, giải pháp an toàn và hiệu quả cho cuộc sống khỏe mạnh, không còn nỗi lo dị ứng!

Tóm lại, dù bụi mịn chỉ là những hạt vô hình trong không khí, chúng lại tiềm ẩn nhiều mối nguy hại cho sức khỏe con người. Việc hiểu rõ về bụi mịn và các tác hại của nó giúp chúng ta chủ động bảo vệ sức khỏe cho bản thân, gia đình và cộng đồng. Hãy cùng nhau chung tay xây dựng một môi trường trong sạch, góp phần tạo nên một cuộc sống khỏe mạnh, an toàn và chất lượng.

Tài liệu tham khảo:

1. Everything You Need to Know About Fine Dust (PM2.5)
   https://www.getawair.com/blog/everything-you-need-to-know-about-fine-dust-pm2-5#:~:text=What is Fine Dust%3F,a single strand of hair. (Ngày truy cập: 13/8/2024)
2. What is fine dust? How harmful is it to you?
   https://www.extremeairproducts.com/what-is-fine-dust-how-harmful-is-it/ (Ngày truy cập: 13/8/2024)
3. Particle Pollution and Health
   https://www.health.ny.gov/environmental/indoors/air/pmq_a.htm#:~:text=Fine particles in the air,nose%2C and shortness of breath.
   (Ngày truy cập: 13/8/2024)
4. DHG Pharma
   https://www.dhgpharma.com.vn/vi/ho-hap/search?keyword=telfor&option=com_virtuemart&page=shop.browse&search=true&view=category&limitstart=0
   (Ngày truy cập: 13/8/2024)