Nấm mốc: Nguyên nhân và tác hại đến sức khỏe con người

Nấm mốc có thể ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe con người nếu phát triển trong môi trường sống. Cần vệ sinh nhà cửa sạch sẽ, cải thiện độ ẩm trong nhà, sử dụng máy lọc không khí để nấm mốc không thể phát triển.

1. Nấm mốc là gì?

Nấm mốc là một phần tự nhiên của môi trường và có thể được tìm thấy ở hầu hết mọi nơi có độ ẩm và oxy cao. Nấm mốc thường xuất hiện tại những nơi ẩm ướt như đất, thực vật, thức ăn ôi thiu,…
Ở ngoài trời, nấm mốc đóng vai trò quan trọng trong chuỗi thức ăn. Chúng đảm nhiệm vai trò phân hủy các chất hữu cơ chết như lá rụng, cây chết,… Tuy nhiên, khi nấm mốc phát triển trong nhà sẽ gây hại đến sức khỏe con người.
Nấm mốc có nhiều màu sắc khác nhau: Trắng, đen, xanh,… Chúng trông giống như lông tơ hoặc vết bẩn, vết ố. Nấm mốc lây lan bằng cách tạo ra các tế bào sinh sản nhỏ gọi là bào tử bay trong không khí. Bào tử nấm mốc thường không thể nhìn thấy nếu không có kính lúp (kích thước dao động từ 2-10 um) và có sẵn tự nhiên trong cả không khí trong nhà và ngoài trời. Chỉ cần tìm được địa điểm ẩm ướt là chúng sẽ phát triển nhanh chóng. [1] [2] [3] [4]

Nấm mốc trông như vết bẩn hoặc ố

2. Nấm mốc thường có ở đâu?

Nấm mốc thường xuất hiện tại các khu vực có độ ẩm cao, bao gồm: Gạch phòng tắm, tường tầng hầm, gầm bồn rửa, cửa sổ,… Gỗ, giấy, thảm, thực phẩm, tường,… là những bề mặt dễ hình thành nấm mốc. [1] [2]

Nấm mốc thường phát triển tại các khu vực có độ ẩm cao

3. Nguyên nhân tạo nên nấm mốc

Nấm mốc hình thành trong môi trường ẩm ướt, tối tăm và nóng. Nguyên nhân gây nên nấm mốc trong nhà bao gồm: [2] [3] [4]

Nước bị rò rỉ trong nhà

Nấm mốc phát triển mạnh tại môi trường ẩm ướt. Ống nước, máng xối bị tắc, mái nhà, tường bị rò rỉ nước, mưa nhiều gây ngập lụt, nhà không có hệ thống thông gió là những yếu tố khiến ngôi nhà trở nên ẩm ướt, tạo điều kiện thuận lợi cho nấm mốc hình thành.

Nước bị ứ đọng tạo nên môi trường sống lý tưởng cho nấm mốc

Nguồn thức ăn cho nấm mốc dồi dào

Ngoài điều kiện về độ ẩm, nhiệt độ, ánh sáng phù hợp thì nấm mốc cần có nguồn thức ăn (chất hữu cơ) dồi dào để phát triển. Trong nhà, có rất vật liệu cung cấp thức ăn cho nấm mốc, bao gồm: Gỗ, hàng dệt, giấy, da, đất,…

4. Nấm mốc ảnh hưởng đến sức khỏe ra sao?

Cần loại bỏ ra khỏi nấm mốc ra khỏi căn nhà, nó sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe: [1] [3]

Gây viêm mũi dị ứng

Khi hít phải nấm mốc, hệ thống miễn dịch sẽ xác định đây là yếu tố gây hại và phản ứng lại bằng các triệu chứng dị ứng. Người bệnh sẽ bị sổ mũi, hắt xì, chảy nước mũi,… Lúc này, người bệnh nên sử dụng các sản phẩm điều trị viêm mũi dị ứng an toàn và chất lượng như Telfor để cải thiện sức khỏe.

Telfor giúp điều trị triệu chứng viêm mũi dị ứng do nấm mốc gây ra

Dị ứng da

Những người có làn da mẫn cảm sẽ bị ửng đỏ, mẩn ngứa khi tiếp xúc với các bào tử bay trong không khí của nấm mốc. Dị ứng da gây khó chịu và ảnh hưởng đến tính thẩm mỹ của người bệnh. Người bệnh có thể sử dụng Telfor để giảm nhanh triệu chứng dị ứng này. Nên tuân thủ theo hướng dẫn từ bác sĩ để đạt hiệu quả điều trị cao nhất.

Gây ngứa mắt

Khi các bào tử nấm mốc bay vào mắt sẽ gây khó chịu, ngứa ngáy. Dụi mắt, gãi mắt sẽ khiến tình trạng khó chịu trở nặng hơn. Người bệnh có thể rửa mắt bằng nước muối sinh lý để loại bỏ bào tử nấm ra khỏi mắt. Ngoài ra, người bệnh có thể sử dụng thuốc đối kháng histamin như Telfor để không còn ngứa mắt. Thuốc có tác dụng nhanh và kéo dài nên thường được bác sĩ khuyên dùng.

Gây đau đầu

Nấm mốc tạo ra các bào tử nhỏ như hạt bụi và lan tỏa rộng rãi trong không khí. Ở những người có hệ miễn dịch kém, hệ miễn dịch không thể phát hiện ra sự xuất hiện của các bào tử nấm bên trong cơ thể. Chúng đi sâu vào hệ hô hấp, phát tán và gây đau đầu.
Có thể sử dụng Telfor để điều trị triệu chứng dị ứng do nấm mốc gây nên. Thuốc đối kháng histamin, tác dụng đối kháng đặc hiệu và chọn lọc trên thụ thể H1 ngoại vi. Thuốc không gây buồn ngủ và không ảnh hưởng lên hệ thần kinh trung ương.

Phát ban

Khi tiếp xúc với da, các bào tử nấm có thể gây phát ban. Những người có cơ địa nhạy cảm cần tránh tiếp xúc với nấm mốc. Telfor là sản phẩm được sản xuất bởi công ty dược Hậu Giang, đã được kiểm định vai trò trong việc điều trị phát ban nên người bệnh có thể yên tâm sử dụng.

Có thể xảy ra phát ban sau khi tiếp xúc với bào tử nấm

Viêm xoang

Khi hít phải nấm mốc, những người có hệ thống miễn dịch kém sẽ bị viêm mũi dị ứng. Nếu không điều trị kịp thời, viêm mũi dị ứng có thể tiến triển thành viêm xoang.

Gây khó thở, mệt mỏi

Trẻ em, trẻ sơ sinh, người già và người có sức đề kháng yếu dễ bị khó thở, mệt mỏi khi tiếp xúc với nấm mốc. Các bào tử nấm đi sâu vào hệ hô hấp, phát tán và gây khó thở.

Suy giảm hệ miễn dịch

Một số loại nấm mốc có khả năng sản sinh ra độc tố mycotoxin - một loại độc tố rất nguy hiểm, gây rối loạn thần kinh và nhiễm trùng hệ miễn dịch. Việc tiếp xúc với bào tử nấm số lượng lớn trong thời gian dài sẽ gây nguy hại cho sức khỏe.

5. Biện pháp phòng ngừa nấm mốc

Nên loại bỏ nấm mốc ra khỏi nhà để chúng không ảnh hưởng tới sức khỏe. Cách tốt nhất để tiêu diệt nấm là phá hủy môi trường sống lý tưởng của chúng thông qua các biện pháp sau: [3] [4]

Thường xuyên vệ sinh không gian sống

Không gian sống ẩm thấp sẽ tạo nên môi trường sống lý tưởng cho các bào tử nấm phát triển. Cần vệ sinh nhà cửa thường xuyên, đặc biệt là những vị trí dễ tích tụ nước trong nhà.

Cần vệ sinh nhà cửa sạch sẽ

Tránh các nguồn lây nhiễm

Không mang các đồ dùng ẩm ướt, dễ phát sinh nấm mốc vào trong nhà như: Thảm ướt, lá cây rụng,… Chúng có thể chứa bào tử nấm và có thể khiến các bào tử này phát tán nhanh chóng trong toàn bộ ngôi nhà.

Trang bị bảo hộ khi làm việc trong môi trường có nấm mốc

Khi bắt buộc phải làm việc trong môi trường nấm mốc thì phải mặc quần áo bảo hộ, kính, khẩu trang để tránh tiếp xúc với bào tử nấm. Sau khi làm việc xong cần cởi bỏ trang bị bảo hộ và tắm rửa sạch sẽ.

Sử dụng máy lọc không khí

Các bào tử nấm có kích thước rất nhỏ và thường bay lơ lửng trong không khí. Cần sử dụng máy lọc không khí có bộ lọc HEPA (bộ lọc không khí hạt hiệu suất cao) để làm sạch không khí trong nhà. Máy lọc không khí, máy điều hòa cần được bảo trì và vệ sinh thường xuyên.

Cần sử dụng máy lọc không khí trong nhà

Giữ nhà cửa luôn khô, thoáng khí

Giữ nhà cửa thông thoáng là biện pháp phá hủy môi trường sống lý tưởng của nấm mốc. Các biện pháp có thể thực hiện là:

• Sửa chữa hệ thống ống nước và mái nhà để nước không bị rò rỉ.
• Vệ sinh máng xối thường xuyên.
• Sử dụng quạt thông gió hoặc hoặc mở cửa sổ trong phòng tắm và nhà bếp khi tắm, nấu ăn hoặc sử dụng máy rửa chén để hơi nước không bị ngưng tụ.
• Lau sạch nước thừa ngưng tụ trên cửa kính.
• Thường xuyên thông gió cho ngôi nhà bằng cách mở cửa sổ và cửa ra vào vào những ngày nắng ráo.
• Thoát khí từ máy sấy quần áo ra bên ngoài và vệ sinh bộ lọc xơ vải theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
• Sử dụng hệ thống điều hòa không khí tuần hoàn ngược hoặc hút ẩm cơ học nếu có thể.
• Đảm bảo có đủ lỗ thông hơi ra bên ngoài tòa nhà nếu sử dụng phương pháp làm mát bay hơi.
• Bảo trì hệ thống sưởi ấm, thông gió và làm mát theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
• Tránh đặt nệm trên sàn nhà hoặc bề mặt không có đủ thông gió.
• Tăng cường lưu thông không khí xung quanh đồ nội thất bằng cách di chuyển đồ nội thất ra xa tường.
• Sử dụng máy đo độ ẩm để kiểm soát hiệu quả độ ẩm trong nhà.

Tránh nhiễm chéo đồ vật, thực phẩm

Khi phát hiện thực phẩm bị nấm mốc cần loại bỏ chúng ra khỏi căn nhà. Tránh để thực phẩm hỏng bên cạnh thực phẩm nguyên vẹn để hạn tình trạng lây nhiễm chéo. Cần kiểm tra và vệ sinh tủ lạnh thường xuyên để đảm bảo không bỏ sót bất kỳ thực phẩm hư hỏng nào.
Nấm mốc là nguyên nhân chính gây viêm mũi dị ứng. Để cải thiện tình trạng bệnh, người bệnh nên sử dụng Telfor DHG Pharma theo ý kiến bác sĩ. Telfor là thuốc điều trị dị ứng hiệu quả cao, an toàn cho sức khỏe, đã được chứng nhận tương đương sinh học. Sau khi dùng thuốc, tình trạng dị ứng sẽ dần dần biến mất, đảm bảo người bệnh có đủ sức khỏe để tham gia các hoạt động hàng ngày.

Tài liệu tham khảo:

1. What Are Molds? https://www.epa.gov/mold/what-are-molds (Ngày truy cập: 12/08/2024).
2. What Is Mold? https://www.belfor.com/en/us/mold/what-is-mold (Ngày truy cập: 12/08/2024).
3. Mould and your health: https://www.betterhealth.vic.gov.au/health/conditionsandtreatments/mould-and-your-health (Ngày truy cập: 12/08/2024).
4. Preventing Mold in Your Home: https://extension.uga.edu/publications/detail.html?number=C1047-1&title=preventing-mold-in-your-home\ (Ngày truy cập: 12/08/2024).
5. Các sản phẩm DHG: https://www.dhgpharma.com.vn/vi/ho-hap/searchkeyword=telfor&option=com_virtuemart&page=shop.browse&search=true&view=category&limitstart=0 (Ngày truy cập: 12/08/2024).